ساهاجا یوگا
بیداری درونی از طریق خودشناسی و مدیتیشن
شری ماتاجی نیرمالا دوی، تمرین یوگا را دگرگون کرد؛ چرا که برای نخستین بار، تجربهٔ خودشناسی را در سطح سیستم عصبی مرکزی انسان ممکن ساخت. در تاریخ معنویت، شری ماتاجی اولین و تنها کسی است که تجربهٔ خودشناسی را به‌صورت جمعی در دسترس همگان قرار دا او اعلام کرد که خودشناسی حق طبیعی تمام انسان‌هاست – بدون توجه به دین، نژاد، ملیت یا شرایط زندگی‌شان. همچنین تأکید داشت که حقیقت و دانش درونی قابل خرید و فروش نیستند، بنابراین خودشناسی همواره رایگان ارائه شده و خواهد شد.
شری ماتاجی با آگاهی کامل از خودشناسی به دنیا آمده بود و از سنین پایین، میل داشت این موهبت گرانبها را با همگان تقسیم کند.
پدرش که نبوغ معنوی او را تشخیص داده بود، به او توصیه کرد که ابتدا راهی برای خودشناسی جمعی بیابد تا بتواند با انسان‌های بیشتری در سراسر جهان ارتباط برقرار کند و به آن‌ها یاری رساند.
این توصیه سبب شد که شری ماتاجی طی ۴۷ سال، انسان‌ها را از نزدیک مطالعه و تجربه کند؛ در کنار آن‌ها زندگی کند، بیاموزد و عمق روان آن‌ها را بشناسد. تنها پس از آنکه کاملاً با ترکیب‌ها و تنوع‌های روانی انسان‌ها آشنا شد، تصمیم نهایی را گرفت:
او چاکرای هفتم یا ساهاسرارا (Sahasrara) را در درون خود گشود — چاکرایی که در فرق سر قرار دارد — تا بتواند ماموریت زندگی‌اش را آغاز کند:
یعنی بیدارسازی جمعی انسان‌ها و رواج مدیتیشن ساهاجا یوگا.پنجم می ۱۹۷۰ نقطه‌ای تاریخی در مسیر تحول معنوی بشر بو از آن روز، بیداری درونی از طریق خودشناسی و مدیتیشن حقیقی، دیگر محدود به چند استاد یوگای سخت‌کوش نبود، بلکه برای همگان در دسترس قرار گرفت — برای هر کسی که در جستجوی آگاهی بالاتر بود.
آنچه شری ماتاجی به یوگا اضافه کرد، تحقق آنی خودشناسی از همان روز نخست بود. در گذشته، حتی پس از سال‌ها تمرینات سخت‌گیرانهٔ یوگا و زیر نظر استاد، دست‌یافتن به خودشناسی بسیار دشوار بود. اما شری ماتاجی آشکار ساخت که: آگاهی انسان به اوج بلوغ خود در فرآیند تکامل رسیده است، و اکنون آمادگی دریافت خودشناسی خودجوش را دارد — به‌شرط آنکه یک استاد مجاز، انرژی درونی و اولیهٔ روحانی او یعنی کووندالینی‌شاکتی (Kundalini Shakti) را بیدار کند؛ انرژی‌ای که در پایهٔ ستون فقرات نهفته است و سرچشمهٔ قدرت الهی درون انسان است.
در چهار دههٔ بعد، شری ماتاجی روش مدیتیشن ساهاجا یوگا را بنیان نهاد. هر انسانی، صرف‌نظر از دین، فرهنگ، سن یا سطح تحصیلات، می‌تواند این مدیتیشن را به‌آسانی تمرین کند.
و جالب آنکه، کسانی که در مدیتیشن ساهاجا یوگا ثبات یافتند، به‌راحتی می‌توانند این هدیهٔ ژرف خودشناسی را به دیگران منتقل کنند – همانند شمعی که می‌تواند شمع‌های دیگر را روشن کند. شری ماتاجی با تأکید می‌گفت که: "نباید هیچ هزینه‌ای برای خودشناسی یا آموزش ساهاجا یوگا دریافت شود." او هرگز برای انتقال این موهبت ذاتی، هزینه‌ای دریافت نکرد و همین، پایه و اساس خودشناسی همگانی واقعی را بنا نهاد — همان رؤیایی که پدرش در دوران کودکی‌اش در او دیده بود.
مدیتیشن ساهاجا یوگا، تکنیکی ساده و بی‌تلاش است که شری ماتاجی آن را توسعه داد تا بیداری درونی حاصل از خودشناسی را تثبیت کند. واژهٔ "ساهاجا" در سانسکریت، هم به‌معنای "خودجوش" و هم "زاده‌شده با تو"ست — اشاره به همان انرژی کووندالینی که در درون هر انسانی وجود دارد. بر خلاف تصور رایج، یوگا صرفاً مجموعه‌ای از حرکات بدنی نیست؛ بلکه به‌معنای «پیوند، اتحاد و یکی‌شدن» است. هدف یوگا این است که انسان را به ماهیت حقیقی خود (آتْما – Atma) آگاه کند؛ آتما یعنی بازتاب روح کلی در درون ما. هنگامی که این اتحاد رخ می‌دهد، همانند قطره‌ای که در اقیانوس حل می‌شود، آگاهی فردی در آگاهی جمعی حل می‌گردد. در این پیوند، نیروی وحدت‌بخش کووندالینی، تعادل و آرامش را هم در سطح فردی و هم جمعی ایجاد می‌کند.
