ചെറുപ്പം മുതൽ തന്നെ അവർ ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ സജീവമായി പങ്കെടുത്തിരുന്നു. പിന്നീട്, പ്രഗത്ഭനായ ഒരു ഇന്ത്യൻ നയതന്ത്രജ്ഞന്റെ ഭാര്യയായിരിക്കുമ്പോഴും, രണ്ട് പെൺമക്കളെ വളർത്തിക്കൊണ്ടുവരുക തുടങ്ങിയ തിരക്കേറിയ ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾക്കിടയിലും, ചുറ്റുമുള്ള ലോകത്തോട് അവർ പ്രതിഫലേച്ഛ കൂടാതെയുള്ള താൽപ്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. 1961-ൽ യുവാക്കളിൽ ദേശീയവും, സാമൂഹികവും, ധാർമ്മികവുമായ മൂല്യങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി ശ്രീ മാതാജി "യൂത്ത് സൊസൈറ്റി ഫോർ ഫിലിംസ്” ആരംഭിച്ചു. മാത്രമല്ല, അവർ മുംബൈയിലെ ഫിലിം സെൻസർ ബോർഡ് അംഗവുമായിരുന്നു.

സഹജ യോഗ ധ്യാനത്തിന്റെ സ്ഥാപക എന്ന നിലയിൽ ശ്രീ മാതാജി ലോകമെമ്പാടും വിപുലമായി സഞ്ചരിക്കുകയും, വിവിധ രാജ്യങ്ങൾ, സംസ്കാരങ്ങൾ, വിവിധ തരത്തിലുള്ള സാമ്പത്തിക നിലവാരമുള്ളവർ, വിവിധ പശ്ചാത്തലമുള്ളവർ അങ്ങനെ പലതരം ആളുകളുമായി വളരെ ആത്മാർത്ഥയോടേയും, താല്പര്യത്തോടേയും സമ്പർക്കം പുലർത്തിയിരുന്നു. ഒരു ആത്മീയ ജീവി എന്ന നിലയിൽ തങ്ങളുടെ യഥാർത്ഥ ആന്തരിക ശേഷിയെക്കുറിച്ചുള്ള അജ്ഞതയാണ് മാനുഷികമായ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉടലെടുക്കാൻ കാരണമെന്നും, ആത്മ സാക്ഷാത്കാരത്തിലൂടെ ആ സാധ്യതകൾ എളുപ്പത്തിൽ പ്രയോജനപ്പെടുത്താനാവുമെന്നും ശ്രീ മാതാജി തിരിച്ചറിഞ്ഞിരുന്നു.. ശ്രീ മാതാജി ആരംഭിച്ച എല്ലാ ആഗോള സർക്കാരിതര സംഘടനകളിലും, സാമൂഹിക പരിവർത്തനത്തിന്റെ താക്കോലായ ആന്തരിക പരിവർത്തനം, അടിസ്ഥാനശിലയായി വർത്തിച്ചു.

നിരാലംബരായ സ്ത്രീകൾക്കും, അനാഥരായ കുട്ടികൾക്കുമായി "വിശ്വനിർമ്മല പ്രേം" എന്ന ആശ്രമം പോലേയുള്ള ജീവകാരുണ്യ സംഘടനകൾ ശ്രീ മാതാജി സ്ഥാപിച്ചു, പ്രബുദ്ധമായ വിദ്യാഭ്യാസം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന അന്താരാഷ്ട്ര സ്കൂളുകൾ സ്ഥാപിച്ചു, സമഗ്രമായ ആരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതവും ലളിത കലകളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര വിദ്യാലയം സ്ഥാപിച്ചു. ശ്രീ മാതാജിയുടെ ആത്മീയ പരിവർത്തനത്തിന്റെ ആഗോള ഉദ്യമങ്ങളെ പരിപൂർണ്ണമാക്കുന്നവയായിരുന്നു ഈ പരിശ്രമങ്ങളെല്ലാം.

ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ട് നമുക്ക് ബഹുമുഖ വെല്ലുവിളികളാണ് നൽകുന്നത്, അതിനോടുള്ള പ്രതികരണങ്ങൾ നാളത്തെ സമൂഹത്തിന്റെ പുതിയ മാനദണ്ഡങ്ങളെ നിർവചിക്കുകയും രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകൾ ഈ വെല്ലുവിളികൾക്ക് പരിഹാരം തേടുന്നത് തുടരുന്നു, അത് ആഗോള പകർച്ചവ്യാധികളാകാം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനങ്ങളാകാം, സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക പ്രശ്നങ്ങളാകാം, സാംസ്കാരിക സംഘട്ടനങ്ങളാകാം, മതഭ്രാന്തായിരിക്കാം, ഇവയെല്ലാം നിർവചിക്കുന്നത് ഈ ഭൂമിയിൽ നമ്മൾ മനുഷ്യർ പതിക്കുന്ന കാൽപ്പാടുകളെയാണ്.

ഇന്നത്തെ സമൂഹം അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ പല പ്രശ്നങ്ങൾക്കും കാരണം അത്യാഗ്രഹവും ഭൗതികവാദവുമാണ്. ഭൗതികവാദം എന്നത് ഭൗതികവസ്തുക്കളോടുള്ള തെറ്റായ മനോഭാവമാണെന്ന്, ശ്രീ മാതാജി അടിവരയിട്ട് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. മാത്രമല്ല ഭൗതികവസ്തുക്കൾക്ക് അതിന്റെതായ ഉദ്ദേശ്യമുണ്ട്, അത് നമുക്ക് ആനന്ദം നൽകുക എന്നതാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, മനോഹരമായ ഒരു കലാസൃഷ്ടി കാണുമ്പോൾ, നമുക്ക് അതിനെ ആസ്വദിക്കാം, അതിനെ സ്വന്തമാക്കേണ്ട ആവശ്യമില്ല. അല്ലെങ്കിൽ നമ്മുടെ സ്നേഹത്തിന്റെ പ്രതീകമായി ആർക്കെങ്കിലും ഒരു സമ്മാനം നൽകുകയാണെങ്കിൽ, ഇവിടെ നമ്മൾ ആ വസ്തുവിനെ ഉചിതമായ രീതിയിലാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. എന്നുമാത്രമല്ല എന്തെങ്കിലും വാങ്ങുകയും സ്വന്തമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിന്റെ ക്ഷണികമായ ആനന്ദത്തിനപ്പുറം നമുക്ക് യഥാർത്ഥ സംതൃപ്തിയും അനുഭവപ്പെടുന്നു.

കുണ്ഡലിനി ശക്തിയെ ഉണർത്തുന്നതിലൂടെ സാധ്യമാകുന്ന നമ്മുടെ ആത്മസാക്ഷാത്കാരത്തിനു ശേഷം, നാഭി ചക്രം എന്നറിയപ്പെടുന്ന, നമ്മുടെ ഉള്ളിലുള്ള മൂന്നാമത്തെ സൂക്ഷ്മ കേന്ദ്രം പ്രബുദ്ധമാകുമ്പോൾ, നമുക്ക് പൂർണ്ണ സംതൃപ്തി ലഭ്യമാകുന്നു. അത്യാഗ്രഹത്തിന്റെയും, കൈവശപ്പെടുത്തണം എന്നുള്ള നിഷേധാത്മക പ്രവണതകളിൽ നിന്നും നമ്മൾ മുക്തരാകുന്നു. പ്രകൃതിദത്തമായ വസ്തുക്കളിൽ നിന്നും, കൈകൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച മനോഹരമായ കരകൗശല വസ്തുക്കളിൽ നിന്നും, ചിത്രരചനകളിൽ നിന്നും പുറത്തേക്കു വമിക്കുന്ന സകാരാത്മകമായ ഊർജ്ജത്തിലൂടെ വസ്തുക്കളുടെ ആത്മീയ മൂല്യം മനസ്സിലാക്കാൻ നമുക്ക് സാധിക്കുന്നു. ആത്മസാക്ഷാത്കാരത്തിന് ശേഷം വസ്തുകളുടെ ആത്മീയ ഗുണകങ്ങളെ അനുഭവിച്ചറിയാൻ സാധിക്കുന്ന പ്രതിഭാസത്തെ കുറിച്ച് ശ്രീ മാതാജി പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ട്.

രസകരമെന്നു പറയട്ടെ, നമ്മുടെ സൂക്ഷ്മ സംവിധാനത്തിനുള്ളിലെ സ്വാദിഷ്ഠാന ചക്രം എന്നറിയപ്പെടുന്ന രണ്ടാമത്തെ ചക്രം പ്രബുദ്ധമാകുമ്പോൾ, മറ്റുള്ളവരുടെ സർഗ്ഗാത്മക സൃഷ്ടികളെ അഭിനന്ദിക്കാൻ മാത്രമല്ല, പലപ്പോഴും നമ്മുടെ സ്വന്തം സർഗാത്മകതയെ കണ്ടെത്താനും അത് നമ്മളെ പ്രാപ്തരാക്കുന്നു. സഹജ യോഗ ധ്യാനം ചെയ്യുന്ന പല യോഗികളും അവരുടെ സർഗാത്മകമായ കഴിവുകളുടെ ക്രമാതീതമായുള്ള വളർച്ച കണ്ട് ആശ്ചര്യപ്പെടുന്നു. അവയെല്ലാം ശുദ്ധമായ പ്രചോദനമായും അവബോധമായും സ്വയമേവ വരുന്നതാണ്.

വ്യക്തികളുടെ ഉള്ളിൽ മാത്രമല്ല, സാമൂഹികമായ ശക്തി എന്ന നിലയിലും ഈ മനോഹരമായ സൂക്ഷ്മ ഗുണങ്ങളുടെ പ്രകടനം സമൂഹത്തിൽ പ്രകടമാവുകയും മാനവരാശിയുടെ ഗതിയെ സ്വയം വിനാശകരമായ പാതയിൽ നിന്ന് ഈ ഭൂമിയിലെ സുസ്ഥിര ജീവിതത്തിലേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്യും എന്ന് ശ്രീ മാതാജി മുൻകൂട്ടി കണ്ടിരുന്നു.

ശ്രീ മാതാജിയുടെ മാനവികതയോടുള്ള അനുകമ്പയും കരുതലും അവരുടെ എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കുമുള്ള ഇന്ധനമായിരുന്നു. ശ്രീ മാതാജി ചെയ്ത കാര്യങ്ങളെ "ജോലി" എന്ന് ഒരിക്കലും അവർ പരാമർശിച്ചിട്ടില്ല, മറിച്ച് ശ്രീ മാതാജി നന്നായി ആസ്വദിച്ചു ചെയ്ത സ്നേഹത്തിന്റെ ഉദ്യമമായിട്ടാണ് അതിനെ കണ്ടത്.