सुषुम्ना नाडी
समतोल आणि उत्क्रांती
आपली मध्य ऊर्जा वाहिनी (संस्कृतमध्ये सुषुम्ना नाडी) केंद्रीय मार्ग म्हणूनही ओळखली जाते. ती आपल्या पाठीच्या कण्याच्या तळाशी असलेल्या त्रिकास्थी पासून (जिथे आपली कुंडलिनी ऊर्जा स्थित असते) सुरू होते आणि शेंड्यावरील सहस्रार चक्रात विलीन होते.
आपली मध्य ऊर्जा वाहिनी आपली आध्यात्मिक वाढ समर्थन करते. ही वाहिनी साक्षात्कार झालेल्या आत्म्यांमध्ये आणि ज्यांनी धर्ममार्गाचा अवलंब केला आहे आणि सद्गुणांचे पालन केले आहे अशांमध्ये उच्च विकसित असते. आत्मसाक्षात्कारानंतर सुषुम्ना नाडीच्या सक्रियतेमुळे आपल्यात सत्त्व गुणाची सुंदरता प्रकट होते, ज्यामुळे आपल्याला जीवनाच्या सूक्ष्म पैलूंच्या दिशेने अधिक लक्ष केंद्रित करून सतत प्रगती करण्यास मदत होते.
आपली संपूर्ण सूक्ष्म प्रणाली सहस्रार चक्रात एकत्रित आहे. त्यामुळे, आपली आध्यात्मिक वाढ आणि ध्यानासाठी हे सर्वात महत्त्वाचे चक्र आहे. याच चक्रात आपली कुंडलिनी उच्च जागरूकतेच्या अवस्थांना प्रकट करण्याची सर्वोच्च क्षमता दर्शवते. मध्य ऊर्जा वाहिनीतील अडथळ्यांचे निराकरण करणे सहजयोग ध्यानाचा एक महत्त्वपूर्ण घटक आहे. जेव्हा आपली मध्य वाहिनी स्वच्छ असते, तेव्हा संतुलनाची स्थिती राखणे सोपे होते. यामुळे कुंडलिनी सहजपणे सहस्रार चक्रापर्यंत उगवण्याचा मार्ग मोकळा होतो. जेव्हा हे घडते, तेव्हा आपली कुंडलिनी सर्वव्यापी दैवी ऊर्जा, ज्याला प्राचीन आध्यात्मिक परंपरांमध्ये विविध नावांनी ओळखले जाते आणि ज्याला श्रीमाताजींनी परमचैतन्य असे म्हटले आहे, त्याच्याशी एकरूप होते. सर्व चक्रे आणि नाड्यांमधील सूक्ष्म ऊर्जा संतुलन राखण्यासाठी सुषुम्ना नाडीचे योग्य कार्य करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
यद्यपि हे सर्व काही जटिल वाटू शकते, श्रीमाताजींनी सामान्य माणसाला "योग शास्त्र" (संस्कृतमध्ये शास्त्राच्या ज्ञानाचा अर्थ) समजण्यासाठी अतिशय सोप्या उपमांचा वापर केला. संक्षेपात, आपण त्यांना खालीलप्रमाणे समजू शकतो. आपण आपले जीवन जगत असताना आणि त्याचा आनंद घेत असताना, आपली डावी आणि उजवी ऊर्जा वाहिन्या वापरून आपल्या भावभावना, इच्छा आणि कृती संतुलित करू इच्छितो. संतुलित आणि समाधानकारक जीवन आपल्याला आपल्या अस्तित्वाच्या मुख्य उद्दिष्टावर लक्ष केंद्रित करून आपला वेळ फलदायीपणे वापरण्याची संधी देते, म्हणजे पृथ्वीवरील आपल्या सर्वोच्च आध्यात्मिक क्षमतेपर्यंत विकसित होणे. त्यामुळे, सर्व तीन वाहिन्या संतुलित आणि स्वच्छ ठेवणे आपल्याला आपले जीवन आणि त्यातील सर्व आव्हानांचे व्यवस्थापन करण्याची क्षमता देते. आपण जीवनातील सर्व पैलू संतुलित आणि अधिक अर्थपूर्ण मार्गाने अनुभवतो आणि आनंद घेतो.