ध्यान कसे करावे
दैनिक दिनचर्या स्थापन करणे
सहज योगात तुम्हाला ध्यान करावे लागणार नाही. तुम्ही ध्यान अवस्थेत असता. तुम्ही ध्यानमग्न बनता.
एकदा तुमचा कुंडलिनी जागृत करून आत्मसाक्षात्कार झाल्यावर तुम्हाला हा अनुभव टिकवून ठेवण्यासाठी आणि त्याला अधिक खोलवर नेण्यासाठी त्याचे पोषण करणे आवश्यक आहे, जसे की तुम्ही एक अंकुरणारी बियाणे सूर्यप्रकाश आणि पाण्याने पोषण कराल. हे करण्याचा एकमेव सर्वात महत्त्वाचा मार्ग म्हणजे नियमितपणे ध्यान करणे. ध्यान हे एका स्थितीपेक्षा अधिक आहे; एक क्रिया नसून, ध्यानस्थिती अधिक सखोल करण्यासाठी अनुकूल असे वातावरण आणि दिनचर्या स्थापित करण्यासाठी काही सोप्या पायऱ्या आपण घेऊ शकतो.
सर्वप्रथम, तुम्हाला जिथे आरामदायक आणि अडथळा न जाणवता बसता येईल असे ठिकाण शोधा. तुम्ही जमिनीवर किंवा खुर्चीवर बसू शकता, जे तुमच्यासाठी सोपे आहे. तुमचे हात मांडीवर ठेवा, तळवे वरच्या दिशेने. शांत व्हा, रिलॅक्स व्हा आणि तुमचे लक्ष आत आणा, आत काय चालले आहे ते पाहण्याचा प्रयत्न करा. तुमचे विचार पाहा आणि त्यांना मंद होऊ द्या. मग त्या शांतता आणि आनंदाच्या अवस्थेची इच्छा करा जे ध्यान आणू शकते आणि जे तुम्हाला तुमच्या आत्मसाक्षात्काराच्या पहिल्या व्यावहारिक ध्यानाच्या सरावादरम्यान स्पर्श केले होते. इच्छा हे सहज योग ध्यानाचे पहिले तंत्र आहे आणि जेव्हा जेव्हा तुम्ही तुमचे लक्ष आत वळवता तेव्हा ते तुम्हाला तुमच्या ध्यानस्थितीत आणखी एक पाऊल पुढे नेईल.
दुसरी पद्धत म्हणजे, एकदा तुम्ही शांत झाल्यावर, तुमचे लक्ष हळूवारपणे तुमच्या डोक्याच्या टाळूच्या हाडावर आणा. हे सहस्रार चक्र आहे जिथून कुंडलिनी लिंबिक प्रणालीला प्रज्वलित केल्यानंतर डोक्याबाहेर पडते. ही अशी अवस्था आहे जी आपल्या विचार प्रक्रियेच्या पलीकडे आहे आणि जिथे आपण सामूहिक अवचेतनाशी जोडलेले असतो. तुम्ही तुमच्या तळहाताचा मध्यभागी तुमच्या टाळूच्या हाडावर देखील ठेवू शकता, बोटांना मागे ढकला आणि तुमच्या टाळूपर थोडेसे दाबा आणि गोलाकार हालचाली करा. हे तुम्ही आत्मसाक्षात्काराच्या सरावाच्या शेवटच्या टप्प्याशी साधर्म्य आहे. हे लक्ष अंतिम चक्रात आणण्यास आणि कनेक्शन स्थापित करण्यास मदत करते.
आता ध्यानस्थिती स्थिर होण्यासाठी स्वतःला काही वेळ द्या. स्वतःचे निरीक्षण करा, कुंडलिनीच्या हालचाली, तुमच्या लक्षाची वाढणारा गहिराई, विचार कमी होत असताना येणारी शांतता आणि स्थिरता आणि आनंदाची वाढणारी भावना. ध्यान एक सजीव प्रक्रिया असल्याने, हे स्वतःचा मार्ग घेतं आणि कुंडलिनी तुमच्या स्वतःच्या नवीन आणि सुंदर पैलूंवर प्रकाश टाकेल. चक्र आणि नाडींची सूक्ष्म प्रणाली आपल्यापैकी प्रत्येकामध्ये सारखीच असली तरी, प्रत्येक व्यक्तीचा स्वतःचा वैयक्तिक अनुभव आणि आध्यात्मिक मार्ग असतो - त्या मार्गाचे अनुसरण स्वतःला शोधण्याच्या प्रवासासारखे करा.
तुमच्या ध्यानाच्या शेवटी, तुम्ही तुमचा हात तुमच्या डोक्याच्या काही सेंटीमीटर वर ठेवू शकता आणि तुम्हाला थंड किंवा गरम वारा जाणवतो का ते पाहू शकता. तुमच्या सरावात सुधारणा झाल्यावर तुम्ही दिवसादरम्यानही तुमचे लक्ष सहस्रार चक्रावर ठेवू शकता. कुंडलिनीला जागृत करणारी ऊर्जा श्री माताजींकडून येते, त्यामुळे ध्यान करताना तुमच्यासमोर श्री माताजींचा फोटो ठेवणे तुमच्या कुंडलिनी जागृतीला बळकटी देईल आणि तुमचे ध्यान अधिक सखोल होईल. तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही या लिंकखालील फोटो डाउनलोड आणि प्रिंट करू शकता.
पंचमहाभूत तत्वांचा उपयोग करणे देखील मदत करते: अग्नी आणि प्रकाशाचा तत्व म्हणून तुम्ही श्री माताजींच्या फोटोसमोर एक मेणबत्ती ठेवू शकता. उदबत्तीचा सुगंध पृथ्वीच्या तत्वाचे प्रतिनिधित्व करतो. संतुलित आणि मन:शांती देणारे संगीत (ज्यामध्ये पूर्व आणि पश्चिम दोन्ही प्रकारचे शास्त्रीय संगीत समाविष्ट आहे) तुम्हाला शांत होण्यास मदत करू शकते, परंतु लक्ष आत ठेवून काही वेळ शांततेत घालवण्याचे सुनिश्चित करा.
जसे की कोणत्याही सजीव प्रक्रियेत असते तसेच, तुम्ही सहज योगाचा सराव करता तेव्हा तुमचा ध्यानाचा अनुभव नैसर्गिकरित्या पुढे जात राहील. आम्ही येथे वर्णन केलेली दिनचर्या त्या प्रक्रियेसाठी योग्य वातावरण प्रदान करेल. नियमित ध्यान तुम्हाला तुमच्या कुंडलिनीला बळकटी देण्यास, तुमची ध्यानावस्था अधिक सखोल करण्यास आणि तुमच्या अंतःस्थ आत्म्याचा आनंद अनुभवण्यास मदत करेल.
आदर्शपणे, तुम्ही सकाळी आणि संध्याकाळी ध्यानासाठी वेळ काढू शकता. काही आठवड्यांनंतर तुम्हाला परिणाम आणि फायदे जाणवू लागतील. तुम्ही किती वेळ ध्यान करावे याबद्दल कोणतेही ठोस नियम नाहीत - काही साधक १० मिनिटे ध्यान करतात, तर इतर तासभर करतात, आणि हे दररोज वेगळे असू शकते. महत्त्वाचे म्हणजे तुम्ही ध्यानावस्था अनुभवावी. एक चांगली सुरुवातीची दिनचर्या म्हणून, आम्ही किमान १०-१५ मिनिटे ध्यान करण्याची शिफारस करू, ज्यामुळे कुंडलिनी तुमची सूक्ष्म प्रणाली बळकट करेल आणि ध्यानावस्था स्थिर होईल.
दैनिक ध्यानाच्या दिनचर्येत येण्यासाठी तुम्ही ध्यान आणि संतुलन मार्गदर्शक पत्रकाचा वापर करू शकता.
आत्मसाक्षात्कार मिळवणे हा आध्यात्मिक प्रवासाचा पहिला टप्पा आहे आणि प्रत्येक ध्यान हा त्या मार्गावरील एक टप्पा आहे - तुमच्या स्व-शोधाच्या मार्गावर तुम्ही निघालात तसतसे आम्ही तुम्हाला शुभेच्छा देतो.