आज्ञा चक्राचा प्राथमिक गुणधर्म म्हणजे क्षमा. या चक्राच्या जागृतीमुळे आपण इतरांना आणि स्वतःला मानवी अपूर्णतेसाठी क्षमा करण्याची क्षमता विकसित करतो. आज्ञा चक्राला "तिसरा डोळा" असेही म्हटले जाते. हा तिसरा डोळा गूढ प्रतिमा पाहणे किंवा दिव्यदर्शी क्षमतांचा विकास करणे याबद्दल नाही, जसे इतर अनेक योग अभ्यासक दावा करतात, परंतु तो आपला मानसिक आणि भावनिक पूर्वग्रहांद्वारे प्रामुख्याने सवय असलेल्या दृष्टिकोनात बदल करण्याबद्दल आहे. ज्या जीवनात ताणतणाव, वारंवार कंटाळवाणेपणा किंवा अर्थहीनता होती, ते आत्मसाक्षात्कार आणि आज्ञा चक्र उघडल्यानंतर आनंद, प्रेम आणि करुणेने परिपूर्ण होते, कारण आपण आपल्या जन्माचा खरा उद्देश ओळखतो. धनसंपत्ती किंवा गरिबी यातले काहीही आपल्याला उन्नती देऊ शकत नाही किंवा निराश करू शकत नाही कारण आपण आपल्या आध्यात्मिक स्वरूपाच्या वास्तवात आरामात स्थिर झालेलो असतो. या उच्च स्तरावर पोहोचल्यावर आपल्याला समजते की गौतम बुद्धांनी ज्ञानप्राप्तीनंतर त्यांच्या राजवाड्याच्या आरामात परत जाण्याची गरज का कधीच वाटली नाही.

अनुभव आणि फायदे:

तुमचे आज्ञा चक्र तुमची दृष्टी, ऐकण्याची क्षमता आणि विचारांचे नियंत्रण करते. हे तुमच्या पिट्यूटरी ग्रंथीचेही नियंत्रण करते. ही अत्यावश्यक ग्रंथि, ज्याला "मुख्य ग्रंथि" असेही म्हणतात, ती इतर सर्व अंतःस्रावी ग्रंथींचे नियमन करते आणि तुमची वाढ, शारीरिक परिपक्वता, चयापचय आणि झोप यावर प्रभाव टाकते. आपल्यापैकी बरेच जण नोकरीचा एक भाग म्हणून संगणकावर बराच वेळ घालवतात. तसेच आम्ही दूरदर्शनसमोरही खूप वेळ घालवतो. खूप जास्त दृश्य उत्तेजना आज्ञा चक्र कमजोर करू शकते. सुदैवाने, सहज योगातील नियमित ध्यानाचा सराव या समस्येचे निराकरण करू शकतो. तुमचे डावे आज्ञा तुमच्या मेंदूतील प्रतिअहंकार भागाशी जोडलेले आहे, जे तुमच्या आठवणी, अनुभव, सवयी आणि भावना टिकवून ठेवते. तुमचे उजवे आज्ञा तुमच्या मेंदूतील अहंकार भागाशी जोडलेले आहे, जे विचार, नियोजन आणि कृतीद्वारे भविष्यावर लक्ष केंद्रित करते. तुमचा अहंकार आणि प्रतिअहंकार आज्ञा चक्रात एकत्रित होतात.

जर तुमचे डावे आज्ञा चक्र अतिसक्रिय असेल, तर तुमचे प्रतिअहंकार फुग्याप्रमाणे फुगू शकते. भूतकाळावर जास्त लक्ष केंद्रित केल्यामुळे अत्यंत भावनिक स्वभाव आणि आत्महानीकारक विचार किंवा वर्तन निर्माण होऊ शकते. त्याचप्रमाणे, जर तुमचे उजवे आज्ञा चक्र अतिसक्रिय असेल, तर तुमचा अहंकार जास्त विचार आणि नियोजनामुळे फुगू शकतो. यामुळे चिडचिड, वारंवार रागावणे आणि इतरांवर आक्रमक वर्तन देखील होऊ शकते.

सुदैवाने, कुंडलिनी ऊर्जा भरून आज्ञा चक्र संतुलित करणे आणि या फुगलेल्या अहंकारांना कमी करणे खूप प्रभावी आहे. ध्यानातून मिळणारी मानसिक शांतता आपल्यामध्ये विनम्रता निर्माण करते. विनम्रतेच्या माध्यमातून, आपण क्षमाशक्ती विकसित करतो. क्षमा म्हणजे स्वीकार आणि बरे होणे. हे तुम्हाला राग, द्वेष आणि तिरस्काराच्या नकारात्मक बंधनांपासून मुक्त करते. क्षमा केल्याने तुम्हाला प्रचंड शांतता आणि दिलासा अनुभवता येतो.

आत्मपरीक्षण:

जर तुमचे आज्ञा चक्र अवरोधित झाले असेल, तर तुम्हाला स्वतःला किंवा इतरांना क्षमा करण्यास असमर्थता जाणवू शकते. तुम्हाला भूतकाळात अडकून राहणे किंवा स्वतःबद्दल दया वाटणे असेही अनुभवता येऊ शकते. अहंकार आणि आक्रमकता हे आज्ञा चक्राच्या असंतुलनाचे आणखी काही लक्षणे आहेत, तसेच अश्लील साहित्याशी किंवा विचलित करणाऱ्या लैंगिक कल्पनांशी असलेली आस्था. चिंता करणे, अत्यधिक विचार करणे आणि अत्यधिक नियोजन करणे हे देखील आज्ञा चक्राच्या अवरोधाचे सूचक असू शकते.

असंतुलनाची कारणे:

• कठोर संकल्पना.
• वर्तणुकीचे ठरलेले नमुने.
• आपल्या कृतींमध्ये टोकाची भूमिका घेणे.

संतुलन कसे करावे:

तुमचे आज्ञा चक्र संतुलित करण्यासाठी, नैसर्गिक वातावरणात ध्यानाचा सराव करा. आकाशाकडे बघत बाहेर ध्यान करण्याचा प्रयत्न करा. तुम्ही तुमचा उजवा हात तुमच्या कपाळावर ठेऊ शकता, मग डोके किंचित खाली झुकवा आणि म्हणा, “मी सर्वांना, स्वतःलाही क्षमा करतो.” तुमच्या अंतःकरणातून क्षमा व्यक्त करण्याचा प्रयत्न करा.

तुमचे आज्ञा चक्र संतुलित ठेवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे अत्यधिक विचार आणि नियोजन टाळणे. वर्तमानात जगा – आणि प्रत्येक क्षणाचा आनंद घ्या!