विशुद्धी चक्र
संवाद, आत्मसन्मान, मुत्सद्देगिरी
मानवी समाजाच्या उत्क्रांतीला प्रभावी संवाद कौशल्यांच्या मदतीने पिढ्यान्पिढ्या विकसित आणि आकार दिला गेला आहे. विशुद्धी चक्र हे केंद्र आहे जे आपल्याला व्यक्तिगत जाणीवेपासून सामूहिक जाणीवेपर्यंत पोहोचण्यास सक्षम करते. हे आपले इतरांशी संबंध जोडते आणि आपल्या सह-मानवांप्रती आपली संवेदनशीलता वाढवण्यास मदत करते. आपण वैयक्तिक फायद्यापेक्षा सामूहिक कल्याणाचे महत्त्व समजून घेण्यास शिकतो आणि एकत्रितपणे आपण सर्व एक आहोत हे ओळखतो.
या चक्राच्या उघडण्यासह आपल्या व्यक्तिमत्त्वात प्रकट होणारे आणखी एक महान गुण म्हणजे मुत्सद्देगिरीची भावना. मुत्सद्दी म्हणून, आपण संवादाचे कौशल्य आत्मसात करतो, जे मोहक असते, परंतु काही क्षुल्लक व्यक्तिगत फायद्यासाठी किंवा सत्ता किंवा पैशासाठी नव्हे, तर व्यापक कल्याणासाठी असते. ध्यान आणि अंतर्मुखतेच्या माध्यमातून या पाचव्या केंद्रावर लक्ष केंद्रित केल्याने आपल्याला सर्व प्रकारच्या नातेसंबंधांशी सहजतेने आणि स्पष्टपणे व्यवहार करण्यास सक्षम बनवते.
स्थान:
आपले विशुद्धी चक्र आपल्या मणक्याच्या मागील बाजूस, आपल्या खांद्यांच्या स्तरावर, मानेत स्थित आहे. विशुद्धी चक्राच्या स्पंदनांचा अनुभव आपल्याला दोन्ही हातांच्या तर्जनी बोटांमध्ये होतो. डाव्या तर्जनीचे संबंध डाव्या विशुद्धीशी आहेत, तर उजव्या तर्जनीचे संबंध उजव्या विशुद्धीशी आहेत.
रंग:
विशुद्धी चक्र हलक्या निळ्या रंगाने दर्शविले जाते. हे शुद्ध करणाऱ्या आकाश (आकाशतत्त्व) या तत्त्वाशी संरेखित आहे.
विशुद्धी चक्राच्या गुणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
• सकारात्मक संबंध
• प्रभावी संवाद
• सभ्यता
• मुत्सद्दीपणा
• समुदायाची भावना
• आनंददायी व्यक्तिमत्व
आपल्या विशुद्धी चक्राद्वारे दिल्या जाणाऱ्या मूलभूत गुणांमध्ये प्रभावी संवाद आणि समुदायाची भावना समाविष्ट आहे. जेव्हा आपले विशुद्धी चक्र संतुलित असते, तेव्हा आपण संपूर्ण मानवजातीसोबत एकात्मतेची भावना अनुभवतो.
नियमित ध्यानाद्वारे विशुद्धी चक्राचे उलगडणे आपल्याला मुत्सद्दी कौशल्ये विकसित करण्यास सक्षम बनवते आणि इतरांशी संवाद साधण्याचा एक सौम्य आणि मैत्रीपूर्ण मार्ग आपल्याला नैसर्गिकरित्या सापडतो, ज्यासाठी अशा विषयांवर कोणताही कोर्स करण्याची गरज नाही. या चक्राच्या विकासामुळे आपल्याला अपयश आणि आव्हाने दोष न बाळगता स्वीकारण्याची क्षमता प्राप्त होते आणि योग्य, कल्याणकारी समाधान शोधण्यास मदत होते.
अनुभव आणि फायदे:
विशुद्धी चक्र तुमची मान, घसा, बाहू, चेहरा, कान, तोंड आणि दात नियंत्रित करते. तसेच, हे तुमच्या संवाद कौशल्यांवरही नियंत्रण ठेवते.
जेव्हा तुमचे विशुद्धी चक्र संतुलित असते, तेव्हा तुम्हाला तुमच्या जीवनातील घटनांवर संतुलित दृष्टिकोन मिळतो. आव्हानांचा सामना अधिक शांततेने करता येतो. अत्यंत कठीण परिस्थितीतही तुम्ही आशावादी राहता. विशुद्धी चक्र तुम्हाला हे ओळखण्याची क्षमता देते की बाह्य घटना तुमच्याबाहेर अस्तित्वात आहेत. परिणामी, तुम्ही त्या शांतपणे साक्षीभावाने पाहू शकता.
संतुलित विशुद्धी चक्र हे आध्यात्मिक अस्तित्व म्हणून तुमच्या वाढीसाठी अत्यावश्यक आहे. तसेच, इतरांशी सकारात्मक आणि निरोगी संबंध विकसित करण्यासाठी देखील हे आवश्यक आहे. मुत्सद्देगिरी आणि आदर या दोन्ही गोष्टी या चक्राच्या सामर्थ्यामुळे वाढतात. सहजयोग ध्यान साधनेच्या माध्यमातून तुम्ही तुमच्या विशुद्धी चक्राच्या डाव्या आणि उजव्या बाजूला ऊर्जा देऊ शकता आणि त्याचे संरक्षण करू शकता. तुम्ही जेव्हा मनापासून बोलता आणि टीका न करता प्रशंसा करता, तेव्हा तुम्ही या चक्राला ऊर्जा देऊ शकता.
स्व-मूल्यांकन:
जर तुमचे विशुद्धी चक्र संतुलित नसेल, तर तुम्हाला आत्म-सन्मानाचा अभाव आणि दोषीपणाची भावना अनुभवायला येऊ शकते. तुम्ही अतिप्रतिक्रिया आणि आक्रमक संवादाच्या अवस्थेत जाऊ शकता. अत्यधिक बोलणे किंवा ओरडणे कधी कधी उजव्या विशुद्धी चक्रात अडथळा निर्माण करू शकते. कान किंवा दातांमध्ये वेदना किंवा संसर्ग होणे हे विशुद्धी चक्राच्या अडथळ्याचे संकेत असू शकतात. दोषीपणाच्या भावना स्वतःला खांद्यांमध्ये वेदना किंवा तणाव म्हणून दर्शवू शकतात, जे तुमच्या डाव्या विशुद्धी चक्राच्या असंतुलनाचे लक्षण असू शकते. पुनरावृत्त होणारे सर्दी, सायनस आणि श्वसनमार्गाचे संसर्ग हे उजव्या विशुद्धी चक्राच्या असंतुलनाचे संकेत असू शकतात. अप्रामाणिक किंवा अवैध संबंध देखील विशुद्धी चक्रात असंतुलन निर्माण करू शकतात.
असंतुलनाची कारणे:
- दोषीपणा आणि आत्मसन्मानाचा अभाव.
- अवाजाचा अत्यधिक आणि अनावश्यक आक्रमक वापर.
- व्यंगात्मकता, रागाने आवाज उंचावणे, बोलण्यात कपटीपणा.
संतुलन कसे करावे:
जर तुम्हाला तुमचे विशुद्धी चक्र संतुलित करायचे असेल, तर तुमचा उजवा हात त्याच्या स्थानाच्या काही इंच समोर ठेवा. तुमची तळहात आतल्या बाजूस असावी. एकदा तुम्हाला तुमच्या हातातून ऊर्जा वाहत असल्याचा अनुभव आल्यावर, तुमचा हात चक्राभोवती घड्याळाच्या दिशेने फिरवा. हा फिरवण्याचा प्रक्रिया अनेक वेळा पुन्हा करा.
तुमच्या डाव्या विशुद्धी चक्राला स्वच्छ करण्यासाठी, तुमच्या मानेच्या आणि डाव्या खांद्याच्या संधिस्थानापासून काही इंच दूर एक मेणबत्तीचा ज्योत धरा. ज्योत हळूवारपणे आणि सावकाश घड्याळाच्या दिशेने चक्राभोवती फिरवा.