ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਰਤੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਦੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। 1961 ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 'ਯੂਥ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਫਿਲਮਜ਼' ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਸਨ ।

ਸਹਿਜ ਯੋਗ ਧਿਆਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਉਹਨਾਂਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ, ਆਮਦਨੀ ਪੱਧਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪਿਛੋਕੜਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਦਿਲਚਸਪੀ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧ ਬਨਾਯਾ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਬੋਧ ਦੁਆਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਮਾਜਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ, ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਗਲੋਬਲ ਐਨਜੀਓਜ਼ (NGOs) ਲਈ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਅਨਾਥ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਰਮਲਾ ਪ੍ਰੇਮ ਆਸ਼ਰਮ ਵਰਗੀਆਂ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਗਿਆਨਵਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਸੰਪੂਰਨ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਕੈਡਮੀ ਬਣਾਈ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਯਤਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਕੰਮ ਦੇ ਪੂਰਕ ਸਨ।

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੱਲ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਰੂਪ ਦੇਣਗੀਆਂ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲੱਭਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਘਰਸ਼, ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ, ਆਦਿ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨਗੇ।

ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਪਦਾਰਥ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਗਲਤ ਰਵੱਈਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਆਪਣਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਅਨੰਦ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਲਾ ਦਾ ਕੋਈ ਸੁੰਦਰ ਨਮੂਨਾ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਾਂ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਜੋਂ ਤੋਹਫ਼ਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਅਨੰਦ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸੱਚੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਤੀਸਰਾ ਸੂਖਮ ਕੇਂਦਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾਭੀ ਚੱਕਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਡੀ ਕੁੰਡਲਨੀ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਡੇ ਸਵੈ-ਬੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਮਾਲਕੀਅਤ ਦੀਆਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸੁੰਦਰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਜੋ ਸਵੈ-ਬੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸੂਖਮ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੂਜੇ ਕੇਂਦਰ, ਸਵਾਧੀਸਤਾਨ ਚੱਕਰ ਦਾ ਗਿਆਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਵਾਧੀਸਤਾਨ ਚੱਕਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਡੀ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਕਸਰ ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਰਚਨਾਤਮਕ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਹਿਜ ਯੋਗ ਧਿਆਨ ਅਭਿਆਸੀ ਰਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਚਰਜ ਵਾਧੇ (ਵ੍ਰਿਧੀ) ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਸ਼ੁੱਧ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁੰਦਰ ਸੂਖਮ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਜੀਵਨ ਵੱਲ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਊਰਜਾ ਦਾ ਕਮ ਕਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ "ਕੰਮ" ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਪਿਆਰ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਜਿਸਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ।